ارزیابی اثرات ناشی از سیل با استفاده از نرم افزار hec-fia در حوزه آبخیز قمصر

سیل دومین بلای طبیعی است که سالانه خسارات زیادی را به جوامع انسانی وارد می¬آورد. شهر¬ها و مراکز جمعیتی، بیشترین ریسک را دارا می¬باشند و نسبت به خسارت فیزیکی ناشی از وقوع سیل حساس هستند. شناسایی مناطق دارای خطر سیل¬گرفتگی، اطلاع از احتمال وقوع سیل با دوره¬های بازگشت مختلف وقایع سیلابی و ارزیابی خسارات مختلف ناشی از سیل اعم از خسارات جانی و مالی می¬تواند کمک شایانی به مدیریت مناطق تحت تأثیر سیل، جهت برنامه¬ریزی و کاهش خطرات ناشی از این پدیده طبیعی نماید. در این مطالعه مدل hec-fia به عنوان یکی از مدل¬های جدید (2012) ارزیابی اثرات و خسارات ناشی از سیل است، به محاسبه خسارت کشاورزی، ساختمانی و انسانی ناشی از سیل در حوزه آبخیز قمصر پرداخته شد. به منظور دستیابی به این هدف و افزایش دقت در شناسایی مناطق پر-خطر، جریان پایدار و ناپایدار با دوره¬های بازگشت مختلف به وسیله نرم¬افزار¬های hec-geo ras و hec-ras شبیه¬سازی شد. برای تهیه نقشه¬های سیل¬گرفتگی لازم است کانال رودخانه و مورفولوژی آن به منظور استخراج پارامتر¬های سه بعدی مقاطع عرضی و هیدرولیک جریان، شبیه¬سازی گردد.نتایج حاصل از شبیه¬سازی جریان ناپایدار، سری¬های زمانی دبی در قالب فایل hec-dss است، که پس از آن در مجموع با اطلاعات اقتصادی، کشاورزی، ساختمانی و اطلاعات مربوط به جمعیت که از روش¬های پرسش¬نامه¬ای حاصل شدند، برای بررسی اثر و ارزیابی خسارت انسانی و کشاورزی ناشی از این سیلاب¬ها به نرم¬افزار hec-fia وارد شد. در این مطالعه حوزه آبخیز قمصر که از زیر¬حوزه¬های حوزه دریاچه نمک است و در سال¬های اخیر (به عنوان مثال در سال 1386) خسارات ناشی از سیل را تجربه کرده است، به عنوان منطقه و محدوده مطالعاتی انتخاب گردید. با توجه به این که داده¬های هیدرومتری اساس مطالعات مرتبط با سیل می¬باشند، دبی¬های حداکثر لحظه¬ای تحلیل فراوانی شد زیرا مهم¬ترین پارامتر در تهیه نقشه¬های سیل¬گرفتگی دوره¬های بازگشت مختلف می¬باشد. نتایج اولیه حاصل از تحقیق، نقشه پهنه¬های سیل¬گیر در اطراف رودخانه بن رود و سری¬های زمانی دبی (در قالب فرمت hec-dss) است. از طریق این نتایج، در مدل hec-fia خسارات کشاورزی ، انسانی و ساختمانی ناشی از سیل در حوزه مورد مطالعه محاسبه شد. بر اساس این نتایج، 23/3 هکتار از اراضی تحت کشت خسارت دید (8/12 میلیارد ریال). در بخش ساختمانی 36 واحد ساختمانی اطراف رودخانه بن رود در معرض خطر سیل قرار گرفت و خسارات متوجه مردم نیز شد.